تهیه و تنظیم: بکتاش پهلوان
کاربلد، باشخصیت، و فوق‌العاده بااستعداد؛ این‌ها شاید شاخص‌ترین ویژگی‌های پسر طلایی دوبله‌ی ایران، افشین زی‌‌نوری، باشد. فردی که صدای زیبایش روی چهره‌ی بازیگرانی همچون لئوناردو دی‌کاپریو، مت دیمون و…. عجیب زیبا می‌نشیند. با او گفت‌وگوی جذابی کرده‌ایم که خواندنش را به تمامی دوستداران هنر دوبله پیشنهاد می‌کنم.
از چه سالی وارد عرصه دوبله شدید؟
حدودا از سال ۱۳۷۲، وارد عرصه‌ی دوبله شدم. داستان ورود من به این حرفه اینگونه بود که من در سال ۱۳۶۸، در سریالی نقش‌آفرینی می‌کردم و قرار شد آن سریال بعد از اتمام فیلم‌برداری به مرحله‌ی صداگذاری و دوبله برسد؛ از قضا مدیر دوبلاژ آن سریال هم استاد افشاریه بودند. آنجا بود که من با دوبله بیشتر از قبل آشنا و به آن علاقمند شدم. صدای اساتید، که افتخار حضور در کنارشان را داشتم، برایم بسیار زیبا و نوستالژیک بود. بعدها از جناب افشاریه خواهش کردم که من را به عنوان گوینده بپذیرند و در این مسیر کمکم کنند که ایشان هم با آغوش باز از من استقبال و بسیار از من حمایت کردند و من به عنوان یک دوبلور آغاز به کار کردم. اولین رولی که مورد استقبال و توجه مردم قرار گرفت، کاراکتر اصلی سریال «ماجراهای اسب سیاه» بود که باعث شناخته شدن بیشتر من نیز شد.
به گفته‌ی بیشتر پیشکسوتان عرصه‌ی دوبله، شما جزو بهترین و با استعدادترین افراد این عرصه هستید. چقدر سخت بود تا با این درجه از موفقیت در زمینه‌ی کاری‌تان برسید؟
پیشکسوتان و بزرگان عرصه‌ی دوبله همیشه به من محبت دارند و من همیشه سپاسگزار این عزیزان هستم. چیزی که من همیشه به آن اشاره می‌کنم این است که لطف خداوند شامل حال من شد تا بتوانم در این مسیر حرکت کنم و فعالیت خود را ادامه دهم. به نظر من کار هنری، به خصوص هنر دوبله، فرآیندی کاملا ذاتی و مبتنی بر استعداد فردی شخص است؛ یعنی، طوری نیست که شما بتوانید آن را کسب کنید بلکه باید جوهره‌ی این کار در انسان وجود داشته باشد. خود من هم چون از دوران کودکی وارد فعالیت‌های هنری مانند بازیگری شدم باعث رشد بیشتر توانایی‌های من شد. همچنین، ورودم به عرصه‌ی دوبله با حضور کنار بزرگان و اساتید این زمینه مصادف شد و توانستم این کار را به نحو احسن یاد بگیرم. بعد از آن، من تمامی تمرکزم را برای پیشرفت در کارم خرج و تلاش بسیار زیادی کردم تا بتوانم به جایگاه خوبی برسم. حال اینکه چقدر در این مسیر موفق بودم را نمی‌دانم، ولی تمام انرژی و تلاشم را گذاشتم تا بهترینم را ارائه دهم. با اینکه از شروع فعالیتم سال‌های زیادی می‌گذرد، اما همچنان وقتی پشت میز دوبله می‌نشینم همان حس و هیجان روز اول را دارم و ذره‌ای از این عشق و علاقه در من کم نشده است.
شما به جای بازیگران مطرح زیادی صحبت کرده‌اید، اما به نظرم شاخص‌ترین‌شان لئوناردو دی‌کاپریو است. صدای شما روی کاراکتر این بازیگر آن چنان زیبا و سینک می‌نشیند که تصور گویندگی کسی به غیر از شما به جای او کمی سخت و حتی آزار دهنده است. اولین بار چه کسی پیشنهاد داد به جای این بازیگر صحبت کنید؟
خاطرم هست که این بازیگر سال‌ها پیش، فیلمی به نام «اتاق ماروین» را بازی کرده بود که در آن زمان اگر اشتباه نکنم ۱۳ یا ۱۴ سال داشت. استاد محمود قنبری مدیر دوبلاژ این فیلم بودند و من اولین بار برای ایشان به جای دی‌کاپریو صحبت کردم. بعد از مدتی بازیگر به شهرت بسیاری رسید و به عنوان یک ستاره‌ی جهانی در عرصه‌ی سینما مطرح شد و من هم صداپیشگی نقش‌های این بازیگر را بر عهده داشتم. فکر می‌کنم یکی از دلایل موفقیت و استقبال دوستداران سینما از صداپیشگی من به جای دی‌کاپریو، این بوده که من هم کار بازیگری را انجام می‌دادم و هم اختلاف سنی من با این بازیگر حدود یک سال است که همین موضوع باعث شده که درک من از او و رول‌هایی که بازی کرده خیلی نزدیک شود و این لطف خداوند بوده که این رول مورد استقبال مردم و علاقمندان دوبله قرار گرفته است.
بهترین کاری که به جای دی‌کاپریو صحبت کرده‌اید به نظرتان کدام است؟
واقعا سوال سختی پرسیدید، زیرا این بازیگر واقعا پدیده‌ای در کار و حرفه‌ی خودش است و از سن پایین با بزرگ‌ترین کارگردانان و بازیگران هالیوود همکاری داشته است. برای من بسیار سخت است که بخواهم از بین فیلم‌هایی مانند «تایتانیک»، «تلقین» و حتی «از گور باز گذشته» یکی را انتخاب کنم. دی‌کاپریو هر ساله پیشرفت چشمگیری می‌کند و من به دلیل همان نزدیکی که عرض کردم این تغییرات را به خوبی حس می‌کنم. شاید برای‌تان جالب باشد که بگویم که هر بار که فیلم جدیدی از او می‌بینم به نوعی کارم نیز سخت‌تر از قبل می‌شود، چون من هم باید سعی کنم به سطح بالاتری برای دوبله کارهای او برسم تا به نوعی از او عقب نمانم.
شما به جز دوبله دستی هم در اجرا دارید. کمی درباره‌ی این حرفه برای‌مان توضیح دهید؟
بله. من کنار حرفه‌ی اصلی خود که دوبله است گاهی نیز اجرا می‌کنم و در این سال‌ها کارهای متفاوتی در زمینه‌ی کودک و نوجوان مثل مسابقات تلویزیونی و حتی برنامه‌های اجتماعی انجام داده‌ام.
تا اینکه حدود سه سال پیش، اجرای مسابقه‌ی «جادوی صدا» به من پیشنهاد شد که مرتبط با حرفه‌ی اصلی خودم بود و بعد از آن هم عهده دار اجرای برنامه‌ی «هوش برتر» در شبکه‌ی نسیم شدم. این مسابقه برنامه‌ی بسیار فاخری است و هر قسمت ما پذیرای دوستان نخبه و بسیار باهوش هستیم و هم اکنون هم در حال کار و اجرای این برنامه هستم.
آیا همچنان بازیگری نیز جزو دغدغه‌های شما به حساب می‌آید؟
خب همان‌طور که عرض کردم من با بازیگری وارد دنیای هنر شدم و در این چند سال هم چندین تله فیلم نیز کار کرده‌ام.
مسابقه‌ی «جادوی صدا» بسیار مورد توجه علاقمندان این هنر واقع شد. انتظار چنین بازتابی را داشتید؟
واقعیت این است آن زمان که فصل اول این مسابقه در حال پخش بود انتظار این‌چنین بازخوردی را نداشتم. به دلیل استقبال بسیار خوبی که مردم از این برنامه داشتند قرار بر این شد که فصل دوم «جادوی صدا» نیز تولید شود. اکنون هم صحبت‌هایی مبنی بر ساخت و پخش سری سوم این مسابقه برای نوروز ۹۷ شده که صد درصد نیست.
از بچه‌های نسل جدید کار چه کسانی را دوست دارید و فعالیت‌شان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شاید پنج یا شش نفر باشند که خیلی خوب و قابل توجه در این زمینه فعالیت می‌کنند. متاسفانه، در نسل جدید، ما شاهد یک نوع سرعت و عجله‌ای هستیم که در نسل‌های گذشته و پیشکسوتان وجود نداشت. به هرحال بزرگان ما بیشتر از تئاتر وارد دوبله شده اند و به قول معروف استخوان خرد کرده‌ی این کار هستند. شاید به دلیل همین موضوعات است که به غیر از همان چند نفر که عرض کردم، بقیه دوستان آنچنان که باید و شاید شکوفا نشده‌اند، و این موضوع را مردم و علاقمندان دوبله به خوبی متوجه می‌شوند. ما در کشورمان طرفداران پروپاقرص و به نوعی دوبله باز زیادی داریم که مواردی که عرض کردم را قبول دارند و از کامنت‌ها و اظهار نظرهای‌شان در صفحات مجازی کاملا هویداست. به همین دلیل، نسل‌های جدید باید بسیار تلاش کنند، عاشق کارشان باشند و با جدیت به راه‌شان ادامه دهند تا بتوانند نامی از خود به جای بگذارند و مخاطبان خود را پیدا کنند و مردم بیشتر از قبل با آن‌ها آشنا شوند.
افراد بسیاری که خارج از کشور، در دوبله‌ی فیلم‌ها و سریال‌های ماهواره‌ای فعالیت می‌کنند. آن‌ها دلیل رفتن‌شان از ایران را برخورد نه چندان دوستانه‌ی پیشکسوتان دوبله و مجال فعالیت ندادن به آن‌ها عنوان می‌کنند. آیا این صحبت‌ها را قبول دارید؟
به شدت این موضوع را تکذیب می‌کنم، چون خودم جزو همان قشر جوان دوبله هستم و این کار را با کمک همین پیشکسوتان فرا گرفته‌ام. وقتی شما کاری را به خوبی یاد بگیرید دیگر کسی نمی‌تواند به شما بگوید که حق فعالیت و کار کردن ندارید. به نظر من کسانی که رفته‌اند به هیچ عنوان افراد حرفه‌ای نبودند، چون آدم حرفه‌ای کارش را جدی می‌گیرد، صبح زود سر کارش حاضر می‌شود و با عشق و علاقه ادامه می‌دهد. متاسفانه، بسیاری از این افراد رفتار حرفه ای از خود نشان نمی‌دادند و خیلی زود انتظار داشتند به نقش‌های اصلی برسند؛ بنابراین، این عجله داشتن باعث شده که مشکل را در دیگران ببینند و فکر کنند اگر به جایگاهی که حق‌شان است نرسیدند به دلیل برخورد بد همکاران‌شان است، نه رفتار غیر حرفه ای خودشان. در کار هنری، به خصوص دوبله، نمی‌توان یک شبه راه صد ساله را رفت و برای رسیدن به هدف‌های بزرگ، صبر، عشق و ثبات لازمه‌ی هر فعالیتی است. کما اینکه وقتی الان فعالیت همان دوستان را در سریال‌های ترکی می‌بینید غیر از تکرار و نداشتن خلاقیت چیز خاصی به چشم نمی‌آید.
سخت‌ترین رلی که تا به امروز به جایش صحبت کردید؟
فیلم « جانگو آزاد شده» بسیار کار سخت و طاقت فرسایی بود، چون دی‌کاپریو این نقش را بسیار تکنیکی بازی کرده بود و من واقعا انرژی زیادی را برای درآوردن این کارکتر صرف کردم.
شما به دلیل اجرای برنامه‌های مختلف بسیار شناخته شده هستید، اما تا به حال پیش آمده که مردم از روی صدای‌تان شما را بشناسند؟
بله بسیار این اتفاق افتاده. مردم عزیزمان بسیار به من لطف دارند و هر بار که من را می‌بینند با صحبت‌های محبت آمیزشان به من روحیه می‌دهند و درمورد فیلم‌ها و کارهای جدیدمان سوال می‌پرسند. در کل هنر دوبله را بسیار دوست دارند.
یک جمله به کسانی که دوست دارند مانند شما در این عرصه وارد و موفق شوند بگویید.
در هر کاری، در هر زمینه‌ای که باشد، اگر واقعا به آن کار علاقه دارید واردش شوید، چون اگر واقعا عاشق کاری باشید آن موقع است که خداوند کمک‌تان می‌کند و باعث رسیدن شما به هدف و آرزوی‌تان می‌شود.