گردآوری:دکتر مهتا بردبار
دوران مدسه به خصوص مرحله‌ی ابتدایی یکی از مهم‌ترین ادواریست که باورها و اعتقادات کودک در آن شکل می‌گیرد و قریب به اتفاق در همین مرحله است که بر اساس شکل‌گیری و نظام‌مندی باورهای بنیادین زندگی آینده‌ی وی و نیز تعاملات و رفتارهایش رقم خورده و انسجام می‌پذیرد. بر همین اساس از آنجا که کودکان و نوجوانان تقریبا یک سوم ساعات شبانه‌روز خود را در مدرسه سپری می‌کنند و سهم بسیاری از مطالعات آنها معطوف به مطالب و مفاهیمیست که در کتب درسی آنها درج شده‌است لذا باید گفت که کتاب‌های درسی سهم عمده‌ای را در چگونگی و کیفیت شخصیت افراد در آینده ایفا می‌کنند. علیرضا عابدین (روان شناس) در پژوهشی به بررسی و تحلیل داستان‌های کتاب فارسی کلاس اول در ایران و مقایسه‌ی آن با داستان‌های کتاب زبان کلاس اول در دو کشور شرقی و غربی یعنی چین، به عنوان نماینده‌ی فرهنگ جمع‌گرا و آلمان، به عنوان نماینده‌ی فرهنگ فردگرا پرداخته است.
او به این منظور تمامی داستان‌های کتاب فارسی اول ابتدایی در ایران، شامل ۵١ داستان منتشر شده در سال ١٣٩١، همچنین ۴۴ داستان از داستان‌های کتاب کلاس اول چین و ٢۶ داستان از مجموعه چهار کتاب کلاس اول آلمان را به عنوان نمونه‌ی پژوهشی انتخاب کرده است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد نیازهای «پیروی » و اطاعت در ایران، «پیشرفت » در آلمان و «مهرورزی » در چین، سه نیاز اول و اصلی در سه کشور هستند. نیاز به «پیروی » و اطاعت به دو نوع «تسلیم » و «احترام » تقسیم شده است.
نیاز «مهرورزی » پرتکرارترین نیاز در چین است که به شدت با ساختار جمع‌گرای شرقی مطابقت دارد. در مرتبه‌های بعدی نیاز «فهمیدن » و همچنین نیاز به «ارائه و بیان » در چین قراردارند. به طور خلاصه می‌توان گفت کودک چینی به دنبال آن است که مهر بورزد، بفهمد و بفهماند. بعد از این سه نیاز که اساسا در ارتباط با دیگران معنا پیدا می‌کنند(نیازهای جمعی) ، نیازهای شخصی‌تر مثل «پیشرفت » و «بازی » در چین، ظهور می‌کنند.
این در حالی است که بروز نیازها در آلمان درست وارونه‌ی چین است. در آلمان نیاز به «پیشرفت »، «بازی» و «شناخت » که نیازهای فردی و معطوف به خود هستند، در درجه‌ی اول قرار دارند و بعد از آنها نیاز «پیوندجویی » ظهور می‌کند. اما بسیاری از مفاهیم و مطالب درج شده در کتاب اول ابتدایی کودکان ایرانی بر مبانی‌ای پایه‌ریزی شده است که در آن دانش‌آموز می‌آموزد طلب‌کننده و گیرنده (مصرف کننده و تنبل) باشد.
کودک چینی اما می‌آموزد دهنده و بخشنده (تولیدکننده و کارگر) باشد. در حالی که کودک آلمانی اساسا چیزی طلب نمی‌کند ( استقلال طلب) است. بر این پایه می‌توان نتیجه گرفت کودک ایرانی در کتاب درسی خود یاد می‌گیرد که مطیع و سربه زیر باشد. نگاه کودک ایرانی یا به سمت پایین است و یا از پایین به بالا نگاه می‌کند. نگاه کودک چینی به اطراف است و یک نگاه دایره‌وار دارد. ولی کودک آلمانی یک حرکت و نگاه رو به جلو و هدفمند دارد. او به یک نقطه و هدف چشم می‌دوزد و تنها برای رسیدن به آن در یک خط سیر مشخص می‌کوشد و در نهایت هم موفق است. فراموش نکنیم هر چیزی که الان هستیم ، به خاطر آموزشی است که در دوران ابتدایی دیدیم.
این پژوهش در واقع موید نقش تاثیرگذار مفاهیم کتاب‌های درسی در شکل‌گیری ساختار شخصیتی فردی و اجتماعی افراد است؛ با پشتوانه‌ی اینکه معمولا کودکان به آنچه در مدرسه می‌آموزند ارزش بیشتری گذاشته و بعضا مشاهده کرده‌ایم که حتی اگر ما در خانه به عنوان والدین کودک به او پند یا فرمانی می‌دهیم وی با گفتن اینکه معلممان در مدرسه چنین گفته مهر تاییدی بر رفتار خود می‌زند. بدین ترتیب بهتر است مطالب کتاب‌های درسی با نگاه به تاثیرگذاری آنها در شکل دهی به آینده‌ی کودکان با دقت بیشتری مورد بازبینی قرار بگیرد.
چگونه اینترنت فرزندان‌مان را فیلتر کنیم؟
دکتر حسام فیروزی؛روان‌درمان‌گر کودک و نوجوان
💎شرکت مایکروسافت و دیگر شرکت ها، سیستم کنترل عملکرد کودکان در هنگام استفاده از اینترنت و رایانه را فراهم ساخته‌اند که در نسخه‌های جدید ویندوز این امکانات روز به روز بیشتر شده است.
با توجه به اشتیاق کودکان به استفاده از کامپیوتر و اینترنت و با توجه به لزوم استفاده از آن، والدین همواره در رابطه با ورود کودکانشان به فضای مجازی که هیچ حریمی برای کودکان قائل نمی‌شود، نگرانی‌هایی دارند و این امر باعث بروز مشکلاتی میان والدین و کودکان می‌شود. به همین دلیل به منظور کمک به والدین جهت حفظ کودکانشان در فضای مجازی که به هیچ نحو قابل کنترل نیست، شرکت مایکروسافت و دیگر شرکت‌ها سیستم کنترل عملکرد کودکان در هنگام استفاده از اینترنت و رایانه را فراهم ساخته‌اند که در نسخه‌های جدید ویندوز، این امکانات روز به روز بیشتر شده است. این امکان روی سیستم های عامل windows vista ، windows 7 و کامل ترین آن روی windows 8 قرار داده شده است و والدین می‌توانند با استفاده از آن، کامپیوتر را برای استفاده‌ی کودکان محدودتر کنند و یک نظارت دورادور روی عملکرد کودکان داشته باشند.
ویژگی کنترل والدین یا parental control که در ویندوز ۸ با نام family safty قرار داده شده است، از نسخه‌های قبل بسیار به روزتر و با قابلیت‌های بیشتری پیکربندی شده است. از امکانات family safty می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
📍تنظیم سطح فیلترینگ برای بازدید از وب سایت‌ها؛
📍محدود کردن دسترسی به نصب اپلیکیشن‌های ویندوز؛
📍تعیین محدودیت زمانی برای استفاده از اینترنت و کامپیوتر؛
📍ارسال history یا گزارش فعالیت‌های انجام شده در کامپیوتر و اینترنت توسط کودکان به ایمیل والدین.
حال به بررسی هر یک از این قابلیت‌ها می پردازیم:
📍فیلتر کردن وب سایت‌ها (web filtering)
👈🏻با استفاده از این گزینه می‌توانید سطح دسترسی به وب سایت‌های مختلف را تغییر دهید به طوری که امکان دسترسی به برخی سایت‌ها از طریق کامپیوتر فرزندانتان وجود نداشته باشد. حتی می‌توانید امکان دانلود فایل را ببندید و یا امکان جست‌وجوی ایمن ( safe search) را روی کامپیوتر قرار دهید. با استفاده از جست‌وجوی ایمن، هنگامی که فرد مطلبی را جست‌وجو می کند، نتایج این جستجو فقط از سایت‌های امن صورت می‌گیرد و نتایج مربوط به افراد بزرگ‌سال از این جست‌وجو حذف می شود.
📍محدودیت برای نصب بازی‌ها و برنامه‌های ویندوز (windows store and game restricts) و app restriction
👈🏻در این مکان می‌توانید دسترسی فرزندتان به بازی‌های رایانه ای را مشخص کنید تا از انجام بازی‌هایی که مناسب سن او نیست، جلوگیری شود. همچنین اگر تشخیص می‌دهید که فرزندتان نباید به برخی برنامه‌های کامپیوتری دسترسی داشته باشد، می‌توانید اجازه‌ی دسترسی این برنامه‌ها را مطابق میل خود تنظیم کنید.
📍قرار دادن سیستم محدودیت زمانی (time limits )
👈🏻شما می‌توانید با توجه به اوقات فراقت و روزهای امتحان و درس، کامپیوتر فرزندتان را به گونه‌ای تنظیم کنید که طی یک دوره‌ی زمانی که شما تعیین می‌کنید در طول روز روشن بماند و پس از اتمام وقت، اتوماتیک خاموش شود. در این قسمت پس از اتمام مجموع مدت زمان تعیین شده برای استفاده از کامپیوتر در طول روز، کامپیوتر خاموش و دیگر روشن نمی‌شود .
📍امكان دریافت گزارش فعالیت کودک
👈🏻در این قسمت شما می‌توانید به صورت روزانه و از طریق ایمیل خود، گزارش تمام وب سایت‌ها، بازی‌ها و قسمت‌های مختلف کامپیوتر و … را که کودکتان در طول روز از آن استفاده کرده است، دریافت کنید.
👈🏻لازم به ذکر است برای تمامی این محدودیت‌ها امکان دسترسی آنلاین وجود دارد به طوری که مثلا در صورتی که فرزند شما بخواهد از سایتی استفاده کند، که شما اجازه‌ی دسترسی به آن سایت را از او گرفته‌اید، می تواند از طریق سیستم، ایمیلی به شما بفرستد و از شما کسب اجازه کند و در صورتی که شما با استفاده از حساب کاربری live خود به او اجازه دهید، می‌تواند از آن وب سایت بازدید كند.